فرش‌ها محصولات پرکاربرد و متنوعی هستند که در تمام مدت زندگی خود با آن‌ها سروکار داریم. تولیدکنندگان فرش این روزها به دلیل تفاوت در سلیقه و گسترش نیاز، این محصولات را در مدل‌های مختلفی تولید و روانه بازار می‌کنند. فرش‌های دستبافت و ماشینی دو نوع کلی به شمار می‌روند که برای تولید آن‌ها از مواد و الیاف مختلفی استفاده می‌شود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید فرش‌ها از چه چیزی ساخته می‌شوند و هر جنس چه ویژگی دارد. این می‌تواند در زمان خرید فرش نیز اطلاعات و آگاهی‌تان را برای خریدی مطمئن‌تر افزایش دهد. به همین دلیل قصد داریم در این مطلب به بررسی جنس نخ فرش در انواع مختلف آن بپردازیم.
فرش‌ها، این محصولات شگفت‌انگیز و پر از جزئیات که برای ما ایرانی‌ها ارزش و جایگاه خاصی را دارند، از ترکیب مواد و الیاف مختلفی ساخته می‌شوند. اگر شما هم علاقه‌مند به این هستید که جزئیات بیشتری را در مورد فرش‌ها بدانید، توصیه می‌کنیم که حتما تا انتها این مطلب را دنبال کنید. همانطور که می‌دانید، فرش‌ها را به دو دسته کلی ماشینی و دستبافت تقسیم‌بندی می‌کنند. مهم‌ترین تفاوت این دو نوع در چگونگی بافته شدن و البته مواد به کاررفته در آن‌ها است. فرش‌های دستبافت که نوع اولیه فرش به شمار می‌روند توسط افراد و با الیاف عموما طبیعی تهیه می‌شوند. این در حالی است که برای تهیه و تولید فرش‌های ماشینی از تجهیزات و ماشین‌آلات استفاده شده و الیاف به کاررفته در آن‌ها نیز مصنوعی است.
در مجموع نخ فرش را به دو دسته نخ ترکیبی و نخ غیرترکیبی تقسیم می‌کنند؛ نخ ترکیبی برای بافت فرش‌های ماشینی و نخ غیرترکیبی برای بافت فرش دستبافت مورد استفاده قرار میگیرد. از مزایای نخ‌های مورد استفاده در فرش‌های ماشینی می‌توان به قیمت مناسب‌تر، تنوع بیشتر، ضخامت کم و رنگ‌پذیری بالا اشاره کرد. از طرفی نخ‌های غیرترکیبی نیز از کیفیت و دوام بالایی برخوردار بوده و مشکلاتی مانند ایجاد حساسیت برای انسان را ندارند.
در ادامه به طور مجزا نخ‌های مورداستفاده برای بافت فرش‌های ماشینی و دستبافت را معرفی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید : بهترین نقشه های فرش ماشینی
برای بافت فرش‌های دستبافت، از الیاف طبیعی استفاده می‌شود و دلیل ارزنده بودن آن‌ها، علاوه بر زحمت بافت و تولید همین جنس مرغوب الیاف است. در زیر انواع نخ‌هایی که برای تهیه فرش دستبافت مورداستفاده قرار می‌گیرند، معرفی شده‌اند.
نخ ابریشم یکی از انواع جنس نخ فرش دستبافت است. این نخ حاصل پیله کرم ابریشم بوده و مقاومت آن نیز بسیار مناسب در نظر گرفته می‌شود. از دیگر مشخصات چنین جنسی باید به قطر کم و لطافت آن اشاره کنیم. جالب است که بدانید بافت فرش‌هایی با نخ ابریشمی کار بسیار سخت و زمان‌بری بوده و دلیل اصلی این موضوع نیز نازک بودن این نخ‌ها است. رج‌شماری فرش‌های ابریشمی اغلب بیش از 65 است و همین باعث می‌شود قیمت آن‌ها نیز نسبت به دیگر انواع کاملا بالاتر باشد.
لطافت، زیبایی و ارزشمندی فرش‌هایی که با این نخ‌ها تولید می‌شوند از ویژگی‌های مهم و متمایزکننده آن‌ها به حساب می آید. همچنین برای برجسته نشان دادن فرش‌ها، استفاده از نخ ابریشم گزینه کاملا مناسبی است. نکته جالب دیگر در این خصوص آن است که اگر از سمت خواب فرش ابریشمی به آن نگاه کنید، رنگ‌های جذابی را می‌بینید و با دیدن سمت دیگری از فرش رنگ‌های دیگری به چشمتان خواهد آمد و این نیز از جمله مزایای فوق‌العاده چنین قالی‌هایی است.
در اصطلاح، کرک به پشم گوسفند مرینوس که از نژاد انگلیسی است گفته می‌شود. این پشم جنس بسیار خوبی داشته و از نخ‌های باکیفیت به حساب می‌آید. به همین دلیل سایر تعاریفی که از کرک در بازار وجود دارد غلط بوده و نمی‌توان به آن استناد کرد.
پشم را باید یکی از رایج‌ترین الیاف برای بافت فرش دانست. جالب است در گذشته نیز این جنس پرکاربردترین نوع برای بافت فرش بود و همچنان با گذشت زمان زیاد، استفاده از آن رواج دارد. نخ پشمی را از ریسیدن پشم گوسفند تهیه می‌کنند. به دلیل آن که گوسفندان ایران پشم ضخیم و مستحکمی دارند، استفاده از پشم آن‌ها برای بافت فرش گزینه بسیار خوبی است.
البته آب و هوا، نوع چرا و... نیز روی کیفیت پشم گوسفند موثر هستند. در ضمن پشم‌های سفید خالص رنگ‌پذیری بسیار عالی دارند؛ گرچه این نوع پشم بسیار کمیاب بوده و اغلب رنگ پشم گوسفندان به زردی می‌زند. از این نوع نخ می‌توان به عنوان پرز یا گوشت فرش‌ها استفاده کرد. همچنین در برخی مناطق از پشم به عنوان تار و پود هم استفاده می‌شود.
دیگر نوع جنس نخ فرش که برای تهیه فرش‌های دستبافت به کار گرفته می‌شود، نخ پنبه یا کتان نام دارد. باید گفت که این نوع نخ، رایج‌ترین نوع در بافت فرش‌ها است. اما چرا از این نوع نخ برای بافندگی استفاده می‌کنند؟ دلیل اصلی این موضوع بالا بودن استحکام و مقاومت آن نسبت به دیگر انواع است. همچنین فرش‌های پنبه‌ای در برابر آفات نیز کاملا مقاوم هستند. باید اضافه کرد که درشت‌بافی یکی از روش‌های بافت فرش به شمار می‌رود که به دلیل آن که با نخ پنبه‌ای این فرآیند به بهترین شکل صورت میگیرد، انتخاب اول بسیاری از بافندگان همین جنس است. نخ پنبه را به دلیل خواص موجود نمی‌توان در بخش پرز فرش مورد استفاده قرار دارد.
بیشتر بخوانید : راهنمای خرید فرش آشپزخانه
بعد از صنعتی شدن دنیای فرش‌ها، تغییرات بسیاری نیز در این زمینه به وجود آمد. استفاده از دستگاه‌ها و ماشین‌آلات مختلف در کنار ساخت الیاف مصنوعی برای تولید فرش مهم‌ترین تغییرات در این زمینه بودند. حال به مانند گذشته همه فرش‌ها از الیاف طبیعی بافته نمی‌شوند و مواد جدیدی جایگزین آن‌ها شده‌اند که کیفیت بسیار خوبی را هم ارائه می‌کنند.
در تولید فرش‌های ماشینی از سه نوع نخ تار، نخ پود و نخ خاب استفاده می‌شود. نخ تار نخی است که در جهت طولی فرش قرار گرفته و معمولا از جنس پلی استر یا پنبه است. نخ پود نیز در عرض فرش قرار میگیرد و به کمک شانه روی تار بافته می‌شود. در نهایت طرح و نقش فرش‌ها توسط نخ خاب مشخص می‌شود. برای این نخ می‌توان از جنس‌های مختلفی استفاده کرد.
در زیر به بهترین جنس‌های نخ که برای تولید فرش‌های ماشینی به کار می‌روند اشاره می‌شود.
یکی از رایج‌ترین نخ‌هایی که برای بافت و تولید فرش‌ها از آن کمک می‌گیرند، نخ اکریلیک است. به این نوع الیاف، پشم مصنوعی نیز گفته می‌شود. همچنین علاوه بر تهیه فرش ماشینی، از چنین نوع نخی برای تولید پوشاک هم بهره گرفته می‌شود.
در واقع این جنس نخ فرش ویژگی‌هایی شبیه به پشم طبیعی داشته و نسبت به آن از قیمت کمتری برخوردار است. مقاومت بسیار خوبی که در الیاف اکریلیک دیده می‌شود، باعث افزایش طول عمر مفید فرش‌ها می‌شود. موردی که خصوصا برای خانواده‌های ایرانی که از فرش‌ها توقع مقاومت بالا و حفظ شکل حتی بعد از بارها شستشو را دارند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
حفظ رنگ بسیار خوب از دیگر ویژگی‌های نخ اکریلیک به شمار می‌رود. به همین دلیل فرش‌های اکریلیک از ثبات رنگی خوبی هم بهره می‌برند. با توجه به کیفیت و ارزشمندی بالای فرش های اکریلیک، شما میتوانید اقدام به مشاهده طرح ها و نقشه های فرش اکریلیک کرده و در صورت مورد پسند بودن، به صورت انلاین اقدام به خرید فرش 1200 شانه اکریلیک از سایت دکتر فرش بکنید.
از دیگر مزایای فرش‌های اکریلیک باید به مقاومت بالا در برابر گرما، مقاومت در برابر فشار، مقاومت در برابر مواد شیمیایی و... اشاره کرد. البته برخی مشتریان از پرزدهی بالای فرش‌های ساخته‌شده با نخ اکریلیک گلایه دارند. اما باید بدانید خود الیاف اکریلیک نیز در مدل‌های مختلفی در دسترس هستند و برای جلوگیری از چنین مشکلاتی باید به سراغ تهیه مدل‌های باکیفیت‌تر آن بروید.
دیگر نخ صنعتی که به دست بشر تولید شده و برای بافت فرش‌های ماشینی از آن بهره گرفته می‌شود، نخ پلی استر نام دارد. ساختار پلی استر کاملا شبیه به پنبه است و به همین دلیل احتمال دارد آن را با پنبه اشتباه بگیرید. گفتنی است که بیشتر فرش‌های ماشینی که امروزه در بازار موجود هستند، با همین نوع نخ بافته می‌شوند. نخ‌های پلی استر به دلیل براقیت و درخشان بودن عالی، برای تولید فرش‌های مدرن و فانتزی گزینه بسیار محبوبی هستند. اگر فرش‌های جذاب و براق دستبافت را می‌بینید و حسرت می‌خورید که به دلیل قیمت بالای آن‌ها امکان خریدشان برایتان وجود ندارد، با خیالی راحت به سراغ به فرش‌های پلی استری بروید!
با وجود آن که فرش‌هایی با جنس پلی استر قابلیت شستشوی خوبی دارند، اما باید حتما توجه شود که از مواد شوینده مخصوص همچون شامپو فرش‌ها برای جلوگیری از آسیب به بافت فرش استفاده شود. در خصوص نخ پلی استر باید بیان شود که بر خلاف اکریلیک مقاوم خوبی در برابر گرما و حرارت ندارد و به سرعت آسیب می‌بیند. پس اگر چنین فرش‌هایی را تهیه می‌کنید، حتما به این مسئله دقت داشته باشید.
از ویژگی‌های دیگر فرش پلی استری باید به عدم پرزدهی، مقاومت عالی در برابر باکتری، لطافت بالا و... اشاره کرد.
بیشتر بخوانید : معرفی مشهورترین طرح و نقشه فرش
در ادامه بحث بررسی جنس نخ فرش به نوع دیگری می‌رسیم که به دلیل مقاومت بسیار بالا، موردتوجه مشتریان زیادی قرار میگیرد. مقاومت بالا در کنار برگشت‌پذیری عالی سبب شده است که این فرش‌ها در محیط‌های پررفت‌و‌آمد نیز بسیار خوب عمل کرده و مشکل خاصی را تجربه نکنند. رنگ چنین فرش‌هایی حتی در صورت شستشوی مداوم حفظ شده و تنها ممکن است در برابر نور خورشید کمی ضعف داشته باشند. اگر قصد جابجایی مداوم فرش‌ها را داشته و وزن آن‌ها برایتان مهم است، باید بگوییم که فرش‌های نایلونی سبک‌ترین نوعی هستند که امکان خریدشان برای شما وجود دارد.
از ویژگی‌های مثبت دیگر نخ نایلون باید به عدم جذب گرد و غبار اشاره کنیم. البته به یاد داشته باشید که برای شستشو و تمیز کردن قالی‌هایی با جنس نخ نایلون به هیچ عنوان از وایتکس استفاده نکنید؛ چرا که نایلون در اثر تماس با وایتکس رنگ خود را از دست می‌دهد.
نخ پروپیلن هم دیگر جنس نخ فرش به شمار می‌رود که فرش‌های پرفروش و خوش قیمتی با آن‌ها روانه بازار شده است. از ویژگی‌های اصلی نخ پروپیلن حفظ رنگ حتی در مواجهه با سفیدکننده‌ها است. فرش‌هایی با چنین جنسی در برابر رطوبت و کپک مقاوم هستند. اما ممکن است وابسته به نوع خاب خود، حالت برگشت‌پذیری‌شان را از دست بدهند. همچنین اشعه فرابنفش خورشید نیز تاثیر مخربی روی الیاف آن داشته و باید از نور مستقیم خورشید در امان بماند. از مزایای دیگر فرش‌هایی با جنس پلی پروپیلن می‌توان به داشتن الکتریسیته ساکن کم، قیمت مناسب، مقاومت در برابر لکه و سایش و عدم پرزدهی اشاره کرد.
در انتهای بحث بررسی جنس نخ فرش، به معرفی نخ‌های بی سی اف می‌پردازیم. اگر با دیدن فرش‌های 3 بعدی و برجسته که با لمس آن‌ها حس جدیدی را دریافت می‌کنید، سوالی برایتان پیش می‌آید که آن‌ها از چه جنسی ساخته شده‌اند، پاسخ شما نخ بی سی اف است. نخ بی سی اف حجیم بوده و در دسته نخ‌های نازک قرار نمی‌گیرد. به دلیل مزایای بسیار خوب و البته قیمت مناسب، امروزه از نخ‌های بی سی اف در سراسر جهان برای بافت فرش‌های ماشینی استفاده می‌شود. به دلیل ویژگی‌های نخ BCF، از آن‌ها بیشتر برای تولید فرش‌های فانتزی و برجسته بهره می‌گیرند.
مزایای چنین فرش‌هایی شامل قیمت مناسب، ضخامت بالا، پرزدهی بسیار کم و... است. البته لازم به ذکر است که فرش‌های تولیدشده از نخ موردبحث، در برابر شستشو‌های طولانی و مداوم مقاومت چندانی ندارند و این مورد در زمان تهیه آن‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد.
بیشتر بخوانید : آموزش پاک کردن موی حیوانات از روی فرش و لوازم خانگی
بعد از بررسی انواع جنس نخ فرش در دو نوع دستبافت و ماشینی، حال ممکن است سوالی در ذهنتان شکل بگیرد که در زمان اقدام برای خرید انواع فرش، باید چه جنسی را انتخاب کنیم؟ به طور خلاصه به شما می‌گوییم، هر کدام از فرش‌ها برای کاربرد خاصی تهیه شده و در محل مناسب خود بهترین هستند. پس بسیار مهم است که با بررسی دقیق انتخاب کنید که کدام نوع فرش برای محیط مد نظر شما بهترین انتخاب است. همانطور که مشاهده کردید، هر نوع فرشی مشخصات خاص خود و مزایا و معایبی را دارد که آن را برای محیطی ایده‌آل و برای محیط دیگری نامناسب می‌کند.
دکتر فرش، به عنوان یک فروشگاه مرکزی تخصصی و حرفه‌ای که سابقه بالایی در خرید ایننترنتی انواع فرش دارد، فرش های دستبافتی را با تنوع بالا و بهترین کیفیت را در اختیار مشتریان گرامی قرار می‌دهد. به منظور دریافت راهنمایی و مشاوره برای خرید، این امکان را دارید که از طریق راه‌های ارتباطی موجود در وبسایت، با ما در تماس باشید و پاسخ خود را در کمترین زمان دریافت کنید.
